Engelli Raporu ile Motosiklet Alınır mı?

Engelli Raporu ile Motosiklet Almak Mümkün mü?

Engelli raporu ile motosiklet alınır mı sorusu, özellikle ulaşım ihtiyacı olan engelli bireyler tarafından sıkça soruluyor. Cevap net; evet, belirli şartları sağlayan engelli bireyler motosiklet alımında ÖTV istisnasından yararlanabilir.

Türkiye’de engelli araç düzenlemeleri genellikle otomobiller üzerinden anlatıldığı için motosikletlerin bu kapsamda olup olmadığı bilinmiyor. Oysa 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu‘nun 7. maddesine göre motosikletler (Mopedler dahil) açıkça istisna kapsamında yer alıyor.

Üstelik motosikletler için otomobillerden farklı olarak fiyat sınırı ve motor hacmi (cc) sınırlaması bulunmuyor. Bu durum, engelli bireylerin daha geniş bir model yelpazesinden seçim yapabilmesini sağlıyor.

Peki, engelli raporu ile motor alınır mı sorusunun arkasındaki detaylar neler? Hangi rapor geçerli, hangi ibareler aranıyor, kimler başvurabiliyor? Bu yazıda tüm bu soruları yanıtlayacağız…

Motosiklet Alımında Otomobillerden Farklı Olan Ne?

Engelli bireyler için motosiklet alımı, otomobil alımından bazı önemli noktalarda ayrılıyor.

Fiyat Sınırı Yok

Otomobillerde üst limit bulunurken, motosikletlerde böyle bir sınırlama yok. İster 50.000 TL‘lik bir scooter ister 500.000 TL‘lik bir Touring motosiklet olsun, şartları sağladığınızda ÖTV istisnasından yararlanabilirsiniz.

Dikkat: Bu ilerde değişebilir!

Motor Hacmi Sınırı Yok

Otomobillerde 1.6 litre (yani 1600 cc) motor hacmi sınırı uygulanırken, motosikletlerde böyle bir kısıtlama bulunmuyor. 125 cc‘lik bir motosiklet de 1000 cc‘lik bir motosiklet de aynı şartlarla alınabiliyor.

%40 Yerlilik Şartı Geçerli

2025 yılından itibaren hem otomobiller hem de motosikletler için en az %40 yerli katkı oranı şartı getirildi. Bu nedenle tüm motosiklet modelleri değil, yalnızca bu şartı karşılayanlar istisna kapsamına giriyor.

87.11 Tarife Pozisyonu

Motosikletin Gümrük Tarife Cetvelinde 87.11 pozisyonunda yer alması gerekiyor. Bu pozisyon motosikletleri ve Mopedleri kapsıyor.

Hangi Engelli Raporu ile Motosiklet Alınabilir?

Engelli raporu ile motosiklet alımı için raporun belirli özellikleri taşıması gerekiyor. Sadece engel oranı yeterli değil; raporun içeriği ve ibareleri de önemli.

%90 ve Üzeri Engellilik Oranı

Engellilik oranı %90 ve üzeri olan bireyler için süreç daha basit:

• Sağlık Bakanlığı‘na bağlı tam teşekküllü hastaneden alınmış engelli sağlık kurulu raporu yeterli,
• Engel nedeni önemli değil (görme, işitme, ortopedik, zihinsel veya kronik hastalık vb.),
• Raporda özel ibare aranmıyor,
• Engelli sürücü belgesi şartı yok,
• Motosikleti bizzat kullanma zorunluluğu yok,
• Aile bireyleri veya üçüncü kişiler de kullanabilir.

%90 ve üzeri engelli bireyler için motosiklet, kendileri kullanamasa bile aile fertlerinin kullanımı için alınabiliyor.

%90 Altı Engellilik Oranı

Engellilik oranı %90‘ın altında olan bireyler için şartlar daha spesifik:

• Raporda “Sadece hareket ettirici aksamda özel tertibatlı taşıt kullanması gerekir.” ibaresi bulunmalı,
• Ortopedik engel bulunması gerekiyor,
• Engelli sürücü belgesi (A veya B sınıfı ehliyet) zorunlu,
• Motosikleti bizzat engelli kişinin kullanması gerekiyor,
• Gerekirse motosiklette özel tertibat yapılmalı.

Bu grupta “Özel tertibatlı araç kullanabilir.” veya “Otomatik vitesli araç kullanabilir.” gibi tercihi ifade eden ibareler kabul edilmiyor. İbare zorunluluk bildirmeli.

18 Yaş Altı Engelli Bireyler

18 yaşından küçük engelli bireyler için farklı düzenlemeler var:

• 20 Şubat 2019 öncesi düzenlenen raporlarda %90 ve üzeri engellilik oranı,
• 20 Şubat 2019 sonrası düzenlenen ÇÖZGER (Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu) raporlarında “Özel Koşul Gereksinimi Vardır (ÖKGV)” ibaresi,
• Vasi veya veli tarafından işlem yapılabilir,
• Anne-baba yazılı muvafakati gerekli.

Raporda Aranan İbareler Neler?

Engelli raporu ile motosiklet alımında raporun içeriği kritik öneme sahip. Yanlış veya eksik ibare tüm süreci uzatabilir hatta başvurunun reddine neden olabilir.

%90 ve Üzeri İçin

%90 ve üzeri engel oranında rapor içeriği için özel bir ibare aranmıyor. Sadece engel oranının %90 veya üzerinde olduğunun belgelenmesi yeterli. Ancak, raporda “ÖTV istisnalı araç kullanabilir.” ibaresi varsa ve kişi aracı kendisi kullanmak istiyorsa, engelli sürücü belgesi alması gerekiyor. Raporda “Sürücü ehliyeti alabilir.” ibaresi yoksa, aracı yakınlık derecesine bakılmaksızın herkes kullanabiliyor.

%90 Altı İçin

%90 altı engel oranlarında rapordaki ibare çok önemli.

Kabul Edilen İbareler

• “Sadece hareket ettirici aksamda özel tertibatlı taşıt kullanması gerekir.”
• “Hareket ettirici aksamda özel tertibatlı araç kullanması gerekir.”

Kabul Edilmeyen İbareler

• “Özel tertibatlı araç kullanabilir.”
• “Otomatik vitesli araç kullanabilir.”
• “Otomatik vitesli araç kullanması uygundur.”

Aradaki fark “gerekir” ve “kullanabilir” kelimelerinde. Zorunluluk bildiren ifadeler kabul edilirken, tercihi ifade edenler reddediliyor.

Engelli Sürücü Belgesi Nasıl Alınır?

%90 altı engel oranına sahip bireyler için engelli sürücü belgesi zorunlu. 2016 yılından itibaren eski “H sınıfı ehliyet” kaldırıldı ve engelli bireyler artık A veya B sınıfı ehliyet alıyor.

A Sınıfı Ehliyet (Motosiklet İçin)

• En az 20 yaşında olmak,
• Önceki 2 yıl A2 ehliyetine sahip olmak (Avrupa standardı),
• En az ilkokul mezunu olmak,
• Sağlık raporu almak,
• Yazılı sınav ve direksiyon sınavı.

Süreç

• Sürücü kursuna kayıt,
• Valilik tarafından görevlendirilen uzman eşliğinde teorik eğitim,
• Engel durumuna uygun motosikletle direksiyon eğitimi,
• Yazılı sınav,
• Özel tertibatlı motosikletle direksiyon sınavı,
• Ehliyet üzerine engel durumunu belirten ibare eklenmesi.

İşitme engelli bireyler için özel eğitim programları uygulanıyor.

Motosiklette Özel Tertibat Nedir?

%90 altı engelli bireyler için motosiklette “hareket ettirici aksam” üzerinde tadilat gerekebiliyor. Hareket ettirici aksam şunları kapsar:

• Gaz pedalı/kolu,
• Fren pedalı/kolu,
• Debriyaj kolu,
• Vites kolu.

Yaygın Tertibat Örnekleri

• Sol el gaz kontrolü (sağ kol engeli için),
• Sol el fren kontrolü (sağ kol engeli için),
• Otomatik debriyaj sistemi (sol kol engeli için),
• Ayak vites yerine el vites sistemi (bacak engeli için),
• Protez uyumlu pedallar.

Tertibat, hem engelli bireyin hem de gerektiğinde diğer kullanıcıların motosikleti kullanabilmesine uygun olmalı.

Kimler ÖTV İstisnasından Yararlanamaz?

Engelli raporu ile motor alınır mı sorusunun cevabı her zaman “evet” değil. Bazı durumlar istisnayı engelliyor:

%90 Altı Görme ve İşitme Engelliler

Engellilik oranı %90‘ın altında olan görme ve işitme engelli bireyler için durum karmaşık. Mevzuat “hareket ettirici aksamda özel tertibat” şartı aradığı için bu engel türleri doğrudan kapsam dışı kalıyor. Ancak, son yıllarda açılan davalarla işitme engelli bireylerin %90 altında da ÖTV istisnasından yararlanma yolu açıldı. Mahkeme kararıyla bu hak elde edilebiliyor.

%40, %50 veya %60 Gibi Düşük Oranlarda Ortopedik Engel Olmayanlar

%40, %50 veya %60 engel oranına sahip olup ortopedik engeli olmayan bireyler (örneğin; kronik hastalık, diyabet vb.) ÖTV istisnasından yararlanamıyor.

Raporunda Uygun İbare Olmayanlar

%90 altı engelli bireylerden raporunda zorunluluk bildiren ibare bulunmayanlar başvuru yapamıyor.

İkinci El Motosiklet Alanlar

ÖTV istisnası yalnızca sıfır kilometre ve ilk tescil için geçerli. İkinci el motosiklet alımlarında bu avantaj uygulanmıyor.

%40 Yerlilik Şartını Karşılamayan Modeller

Motosikletin yerli katkı oranı %40‘ın altındaysa istisna uygulanmıyor.

Başvuru Süreci Nasıl İşliyor?

Engelli raporu ile motosiklet almak için izlenmesi gereken adımlar.

1. Rapor Kontrolü

İlk adım mevcut engelli raporunuzun uygunluğunu kontrol etmek. Rapor:

• Sağlık Bakanlığı’na bağlı tam teşekküllü hastaneden alınmış olmalı,
• Geçerlilik süresi dolmamış olmalı (süresiz veya en az 2 yıl geçerli tercih edilir),
• Gerekli ibareleri içermeli,
• Engel oranını net olarak belirtmeli.

Raporunuz yoksa veya uygun değilse, yetkili hastaneden yeni rapor almanız gerekiyor.

2. Model Seçimi ve Bayi Teyidi

Almak istediğiniz motosikletin:

• %40 yerlilik oranını karşılayıp karşılamadığını,
• 87.11 tarife pozisyonunda yer alıp almadığını,
• Sıfır kilometre ve ilk tescil olduğunu,

Bayi veya distribütörle teyit edin. Her marka ve model bu şartları karşılamayabiliyor.

3. Belgelerin Hazırlanması

• Engelli sağlık kurulu raporu (aslı veya noter onaylı örneği),
• Nüfus cüzdanı fotokopisi,
• İkametgah belgesi,
• Engelli sürücü belgesi (gerekiyorsa),
• Vasi kararı (gerekiyorsa),
• Anne-baba muvafakatnamesi (18 yaş altı için).

4. Bayi Başvurusu

Bayi, toplanan belgelerle birlikte vergi dairesine başvuruyor. Vergi dairesi belgeleri inceliyor ve uygunsa ÖTV istisnası onayı veriyor.

5. Satış ve Tescil

Onay sonrası motosiklet ÖTV’siz fiyat üzerinden faturalanıyor. Tescil işlemi engelli kişi adına yapılıyor.

6. MTV Muafiyeti Başvurusu

Tescil sonrası MTV muafiyeti için ayrıca vergi dairesine başvuru yapılması gerekiyor.

Sıkça Yapılan Hatalar

Engelli raporu ile motosiklet alımında dikkat edilmesi gereken noktalar:

Rapordaki İbareleri Kontrol Etmemek

%90 altı engel oranlarında rapordaki ibare çok önemli. “Kullanabilir” yerine “gerekir” ifadesi aranıyor. Yanlış ibare tüm başvuruyu iptal ettirebiliyor.

Modelin Uygunluğunu Teyit Etmemek

Her motosiklet modeli %40 yerlilik şartını karşılamıyor. Bayi ile önceden teyit etmeden işlem başlatmak zaman kaybına neden oluyor.

5 Yıl ve 10 Yıl Kurallarını Bilmemek

ÖTV’siz alınan motosiklet 5 yıl dolmadan satılamaz. Satılırsa ÖTV gecikme faiziyle geri istenir. Ayrıca, yeni bir ÖTV’siz araç alabilmek için 10 yıl beklemek gerekiyor. Bu kuralları bilmeden işlem yapmak ciddi mali yük oluşturabiliyor.

MTV Muafiyeti İçin Başvurmamak

MTV muafiyeti otomatik değil. Tescil sonrası ayrıca vergi dairesine başvuru yapılması gerekiyor. Bu adımı atlayan kişiler yıllık MTV ödemek zorunda kalıyor.

Raporun Geçerlilik Süresini Takip Etmemek

Süreli raporlar için geçerlilik süresi önemli. Raporun bitimine en az 6 ay kalmalı. Süre dolduysa işlem yapılamıyor.

Vergi Avantajınızı Hesaplayın

Engelli raporu ile motosiklet alımında ne kadar tasarruf edebileceğinizi merak ediyorsanız, Motosiklet Engelli İndirimi Hesaplama Aracı‘nı kullanabilirsiniz. Bu araç sayesinde:

• Normal alım ile engelli istisnalı alım arasındaki farkı görebilirsiniz,
• ÖTV, KDV ve MTV kalemlerinde ne kadar tasarruf edeceğinizi öğrenebilirsiniz,
• Farklı motor hacimleri ve fiyatlar için karşılaştırma yapabilirsiniz,
• Bütçe planlamanızı somut rakamlara dayandırabilirsiniz.

Hesaplama aracı teorik vergi avantajını gösterir, ancak kesin rakamlar için bayi ve vergi dairesinden bilgi almanız gerektiğini unutmayın!

Haklarınızı Bilin, Yola Öyle Çıkın!

Engelli raporu ile motosiklet alınır mı sorusunun cevabı açık; evet, şartları sağlayan engelli bireyler motosiklet alımında ÖTV istisnasından yararlanabiliyor. Üstelik motosikletler için otomobillere uygulanan fiyat ve motor hacmi sınırlamaları bulunmuyor.

Ancak, bu haktan yararlanmak için doğru rapor, doğru ibareler ve doğru model seçimi kritik önem taşıyor. %90 ve üzeri engel oranlarında süreç daha basit iken, %90 altında özel tertibat ve engelli sürücü belgesi gibi ek şartlar aranıyor.

Başvuru öncesi yapmanız gerekenler:

• Engelli raporunuzu kontrol edin ve gerekli ibarelerin bulunduğundan emin olun,
• Seçtiğiniz motosikletin %40 yerlilik şartını karşıladığını bayiyle teyit edin,
• 5 yıl satış yasağı ve 10 yıl yeniden alım kurallarını göz önünde bulundurun,
• MTV muafiyeti için ayrıca başvuru yapmanız gerektiğini unutmayın,
• Gerekirse mali müşavir veya vergi dairesinden destek alın.

Doğru hazırlık ve bilgiyle hem hakkınızı kullanabilir hem de önemli vergi avantajı elde edebilirsiniz.